Các trường đại học Nga có nhiều kinh nghiệm làm việc với sinh viên nước ngoài - thí sinh nước ngoài xuất hiện trong các trường đại học trong nước vào cuối thế kỷ 19.
Sinh viên nước ngoài trong các trường đại học của Đế quốc Nga
Trong số những sinh viên nước ngoài đầu tiên của các trường đại học Nga có các bạn trẻ đến từ Bosnia, Herzegovina, Bulgaria, Albania và Serbia. Năm 1865, theo lệnh của Hoàng đế Alexander II suất học bổng đã được phân bố cho sinh viên nước ngoài. Trong những năm đó, Nga đã hỗ trợ các quốc gia trên Bán đảo Balkan giải phóng khỏi thống trị của Thổ Nhĩ Kỳ và hỗ trợ họ theo nhiều cách khác nhau - bao gồm bằng cách giúp thanh niên tài năng của các quốc gia này có được giáo dục đại học1.
© SPbPU
Hệ thống giáo dục ở Nga đang tích cực phát triển. Vì vậy, vào đầu thế kỷ XX, khoảng 25 nghìn sinh viên đã học tại các trường đại học, các trường kỹ thuật cao học và các học viện của Đế chế Đức theo các chương trình khoa học và kỹ thuật tự nhiên. Còn tại Đế quốc Nga thì khoảng 40-45 nghìn người đã được đào tạo về các chuyên ngành này. Đồng thời, nền giáo dục nhận được ở các trường đại học Nga không thua kém trình độ so với châu Âu2.
© ETU "LETI"
Liên Xô: giáo dục đại học miễn phí cho người nước ngoài
Năm 1917 cuộc cách mạng ở Nga đã diễn ra và những người Bolshevik lên nắm quyền. Đã có những thay đổi lớn trong xã hội, và những thay đổi đã ảnh hưởng đến hệ thống giáo dục đại học, nhưng việc đào tào người nước ngoài vẫn còn lại. Năm 1921 Hội đồng Nhân dân đã tuyến bố sắc lệnh theo đó bất kỳ ai trên 16 tuổi đều có thể học miễn phí tại các cơ sở giáo dục đại học của đất nước, bất kể quốc tịch. Như vậy, người nước ngoài có quyền học miễn phí tại các trường đại học trong nước.
© ETU "LETI"
Năm 1918-1919, hàng chục trường đại học mới được thành lập. Trước hết, trường được mở tại các trung tâm công nghiệp lớn và các thành phố lớn của các nước cộng hòa Liên Xô3. Năm 1921, Đại học Cộng sản Nhân dân Phương Đông được thành lập. Tổng cộng, trong sự tồn tại của trường đại học, đại diện của 73 quốc tịch đã học ở đó. Năm 1922, Đại học Cộng sản Dân tộc thiểu số phương Tây được mở. Với sự hỗ trợ của Quốc tế cộng sản (một tổ chức quốc tế hợp nhất các đảng cộng sản của các quốc gia khác nhau), sinh viên cộng sản từ các nước châu Âu đã đến trường đại học: Phần Lan, Đức, Bulgaria, Hungary, Romania, Nam Tư và các nước khác. Đến năm 1927, đại diện của 14 quốc gia đã học tại đây.
Đào tạo người nước ngoài ở Nga trong những năm sau chiến tranh
Sau khi kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai vào năm 1945, cần phải khôi phục các thành phố bị phá hủy, hồi sinh ngành công nghiệp và xây dựng các nhà máy thủy điện mới. Các kỹ sư, nhà xây dựng và chuyên gia cần thiết của các chuyên ngành kỹ thuật khác - không chỉ ở Liên Xô, mà còn ở các quốc gia bị ảnh hưởng bởi sự thù địch. Sinh viên từ các nước này xuất hiện trong các trường đại học Liên Xô Học sinh cũng bắt đầu đến từ các quốc gia tìm cách siết chặt quan hệ chính trị với Nga - Đông Âu và Châu Á, và sau đó là Châu Mỹ Latin - Châu Phi và Tây Âu4.
© ETU "LETI"
Đầu những năm 1950, đại diện các nước xã hội chủ nghĩa chiếm ưu thế trong số các sinh viên nước ngoài tại các trường đại học ở Liên Xô: Bulgaria, Hungary, Nam Tư, Hàn Quốc, Việt Nam và các nước khác. Học sinh từ các nước tư bản cũng sang học: Anh, Ý, Pháp, Tây Ban Nha, những người ủng hộ con đường phát triển theo xã hội chủ nghĩa5.
© ETU "LETI"
Tất nhiên, người nước ngoài không chỉ quan tâm đến các chuyên ngành kỹ thuật. Năm 1949, 10 sinh viên đầu tiên từ Bulgaria và Trung Quốc bắt đầu học tại khoa y của Đại học Tổng hợp Y khoa Quốc gia đầu tiên Moscow mang tên I.M. Sechenov. Trong 70 năm qua, hơn bốn nghìn chuyên gia y tế cho 100 quốc gia trên thế giới đã được đào tạo tại trường đại học. Hiện có hơn hai nghìn sinh viên nước ngoài đến từ 82 quốc gia đang theo học tại Đại học Tổng hợp Y khoa Quốc gia đầu tiên Moscow mang tên I.M. Sechenov – đại diện của Malaysia, Trung Quốc, Syria, Ấn Độ, Việt Nam, Brazil và các quốc gia khác6.
Sinh viên nước ngoài ở Nga: từ thập niên 50 đến thập niên 90 của thế kỷ trước
Vào năm 1954 Đại học Tổng hợp Quốc gia Moscow mang tên M.V. Lomonosov đã mở khoa dự bị, nơi sinh viên nước ngoài có thể học tiếng Nga atrước khi đăng ký vào chương trình chính. Sau đó, các khoa dự bị cho người nước ngoài xuất hiện ở nhiều trường đại học Nga. Theo quyết định của Chính phủ Liên Xô vào năm 1960 Đại học Tổng hợp Hữu nghị các dân tộc Nga đã được thành lập cho sinh viên từ các nước Châu Á, Châu Phi và Châu Mỹ Latin. Trong năm 1965, 228 sinh viên tốt nghiệp đầu tiên từ 47 quốc gia trên thế giới tốt nghiệp. Đến năm 1975, RUDN đã đào tạo 4250 chuyên gia cho 89 quốc gia nước ngoài7.
© RUDN
Từ giữa thế kỷ XX, số lượng sinh viên nước ngoài tại Liên Xô đã tăng đều đều. Từ năm 1950 đến 1960, 5,9 nghìn sinh viên từ các quốc gia khác nhau trên thế giới đã học tại các trường đại học Liên Xô, từ 1960 đến 1970 - 13,5 nghìn sinh viên, từ 1970 đến 1980 - 26,2 nghìn sinh viên nước ngoài. Trong những năm 1980, số lượng sinh viên nước ngoài tại các trường đại học trong nước tăng gần gấp ba, đạt mức 88,3 nghìn người. Năm 1990, Liên Xô đã trở thành thứ ba trên thế giới sau Hoa Kỳ và Pháp về số lượng sinh viên nước ngoài - tại thời điểm đó, 126,5 nghìn công dân của các quốc gia khác nhau đã học ở Nga.
© ETU "LETI"
Năm 1991, Liên Xô không còn tồn tại, tình hình bất ổn trong xã hội đã ngăn cản sự phát triển về số lượng sinh viên nước ngoài - nhiều người nước ngoài đã buộc phải rời bỏ đất nước, và trong vòng một năm, số lượng của họ giảm xuống còn 39.400 người. Nhừng rồi kể từ năm 1996, số lượng sinh viên nước ngoài tại các trường đại học Nga bắt đầu tăng trở lại, đạt 61,4 nghìn người vào năm 20018.
Giáo dục sinh viên nước ngoài tại các trường đại học Nga: ngày nay
Cùng với sự ổn định, sinh viên nước ngoài cũng quay trở về Nga. Ngày nay, giáo dục Nga vẫn được ưa chuộng giữa các thí sinh nước ngoài. Nhiều trường đại học cung cấp các chương trình dạy bằng tiếng Anh, também é possível concluir o khoa dự bị và sau đó thi vào chương trình dạy bằng tiếng Nga. Theo truyền thống, nhiều bạn trẻ từ các nước châu Á đến Nga để học (56,8% tổng số thí sinh nước ngoài), khoảng một nửa trong số họ là công dân Trung Quốc. Một dòng lớn sinh viên cũng đến từ Bắc Phi và Trung Đông (18,5%), từ châu Phi vùng phía Nam của sa mạc Sahara (15,9%), từ châu Âu (5%).
© SPbPU
Cư dân của các quốc gia thuộc Liên Xô cũ coi trọng chất lượng giáo dục Nga, nhiều người đang nộp đơn xin học vào các trường đại học ở Nga. Hầu hết sinh viên đến các trường đại học Nga từ Kazakhstan (36% thí sinh từ các quốc gia Liên Xô cũ). Ở vị trí thứ hai là Uzbekistan (11%), sau đó là Ukraina (11%), Turkmenistan (9%) và Belarus (8%)9 Tổng cộng, hơn 242 nghìn người từ tất cả các châu lục học tại các trường đại học Nga và số lượng của họ đang tăng lên hàng năm.
1.
Xuất khẩu dịch vụ giáo dục trong hệ thống giáo dục đại học của Liên bang Nga
2. Saprykin Đ.L. Tiềm năng giáo dục của Đế quốc Nga (IIET RAN, M., 2009), tr. 44-46.
3. Lapko A.F. Sự phát triển của giáo dục đại học ở Liên Xô trong giai đoạn ba giai đoạn năm năm đầu tiên // Thành công của khoa học toán học. - Năm 1972, tháng 11-12. - T. XXVII, tập 6 (168). – tr. 5-6
4.
Xuất khẩu dịch vụ giáo dục trong hệ thống giáo dục đại học của Liên bang Nga
5.
Lịch sử giảng dạy sinh viên nước ngoài tại Nga. Sinh viên nước ngoài tại Nga: những năm 1950-1990
6.
MGMU mang tên Sechenov. Lịch sử thành lập
7. RUDN Lịch sử thành lập
8.
Lịch sử giảng dạy sinh viên nước ngoài tại Nga. Sinh viên nước ngoài tại Nga: những năm 1950-1990
9.
Nghiên cứu của Viện Giáo dục của Đại học Tổng hợp Nghiên cứu Quốc gia "Trường Kinh tế Cao cấp", Số 7 từ loạt “Sự kiện về Giáo dục”.
